Polska stanowi kraj zasobny w surowce mineralne, jednak rozmieszczenie i ilość złóż na terytorium kraju jest zróżnicowana. Występowanie naturalnych bogactw w postaci surowców wiąże się przede wszystkim z przeszłością geologiczną, a także ze zjawiskami zachodzącymi na ziemi przez miliony lat. Przeczytaj poniższy artykuł i sprawdź, gdzie wydobywa się surowce skalne, a także, do czego są wykorzystywane.
Gdzie wydobywa się surowce skalne?
Surowce skalne stosowane są głównie w przemyśle, a w Polsce wydobywa się je w kilku okręgach. Granity, marmury i piaskowce pozyskiwane są w Strzelinie, Jaworze, Wałbrzychu, Strzegomiu, w Kotlinie Kłodzkiej, Szydłowie oraz na wyżynie Lubelskiej. Kwarcyty pochodzą z okolic Kielc, a także Szydłowa. Piaski szklarskie wydobywane są natomiast w okolicach Tomaszowa Mazowieckiego, Sandomierza, Krosna i Bolesławca. Porfiry, melafiry to surowce pochodzące z Rowu Krzeszowickiego koło Krakowa. Gipsy wydobywa się w Niecce Nidy-Gacki, Szydłowie oraz Wiślicy, a gliny, piaski i żwiry pozyskiwane są praktycznie na obszarze całego kraju.
Wydobyciem surowców skalnych zajmują się konkretne firmy – przykładowo pozyskiwaniem tego typu materiałów w regionie świętokrzyskim zajmuje się Świętokrzyska Grupa Przemysłowa INDUSTRIA – łącząca tradycję z nowoczesnymi technologiami. Aby dowiedzieć się więcej na ten temat, odwiedź stronę internetową industria.eu.
Gdzie wykorzystuje się surowce skalne?
Do najważniejszych materiałów tego typu należą: gliny, piasek szklarski, wapienie, iły, lessy, kaolin, a także piaski. Jeśli chodzi o surowce skalne, zastosowanie znalazły głównie w przemyśle ceramicznym, szklarskim, a także budowlanym. Ich występowanie w znacznych ilościach umożliwia rozwój wielu gałęzi gospodarki, a także eksport nadwyżek produkcyjnych.
Obecność skał na obszarze Polski to efekt oddziaływania lodowca, a także skutek zachodzących procesów geologicznych, które miały miejsce w ciągu milionów lat. W celu pozyskania piasku i żwiru bardzo często korzysta się z podłoża rzecznego. Ten następnie transportowany jest barkami.
Wykorzystywanie form polodowcowych, zwłaszcza takich, jak głazy narzutowe, gliny i iły, w przemyśle to praktyka stosowana w północnej części Polski. Dzieje się tak, ponieważ ich ilość oraz ułożenie na tym obszarze pozwala na odpowiednią eksploatację. Dzięki złożom surowców skalnych w Polsce mogły rozwinąć się chociażby huty szkła, liczne cementownie czy też zakłady zajmujące się produkcją ceramiki.
Wykorzystanie poszczególnych surowców skalnych w Polsce
Jeżeli zastanawiasz się nad tym, gdzie wykorzystuje się surowce skalne, to ich zastosowanie w Polsce przedstawia się następująco:
- wapienie – z surowca tego wyrabia się przede wszystkim cement i wapno. Wapienie zalegają głównie w województwie świętokrzyskim;
- glin – służy do produkcji wyrobów ogniotrwałych. Samodzielne pokłady surowca znaleźć można na terenie województwa podkarpackiego – w okolicy Ropczyc;
- gipsy – surowce te służą do produkcji wyrobów gipsowych. Główny rejon ich wydobycia na terenie Polski to Niecka Nidy;
- lessy – wyrabia się z nich cegłę i klinkier. Bardzo duże pokłady występują na terenie województwa lubelskiego, a nieco mniejsze – świętokrzyskiego;
- piasek szklarski – ten surowiec stosowany do produkcji szkła ma zastosowanie np. w przemyśle szklarskim lub samochodowym. Duże pokłady zalegają w całej Polsce, jednak najwięcej na terenie województw: podkarpackiego, śląskiego, dolnośląskiego i łódzkiego;
- kaolin – z surowca wyrabia się ceramikę ozdobną oraz stołową. Złoża występują na terytorium całego kraju;
- gliny, iły, kaolin – wytwarza się z nich wyroby kamionkowe i porcelitowe. Wspólne złoża tych surowców istnieją na terenie województw: świętokrzyskiego, dolnośląskiego i łódzkiego;
- gliny, iły, piaski, kaolin – surowce te służą do produkcji ceramiki sanitarnej oraz elektrotechnicznej. Te surowce występują razem przede wszystkim na terenie województw: lubelskiego, śląskiego i wielkopolskiego.